برای استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، اصلی‌ترین موضوع، تهیهٔ یک دستگاه یا سخت‌افزار مناسب است که بتواند بیشترین بازده را به فرد ماینر برساند. در این مقاله ضمن توضیحات مختصر درباره‌ی سخت‌افزارهای ماینینگ، برخی نکات مهم قبل از خرید دستگاه استخراج را بازگو میکنیم و در پایان نحوه تست این دستگاهها را توضیح میدهیم.
دستگاه های استخراج ASIC ( ای سیک ) :
از هر سخت‌افزار کامپیوتر که توان پردازشی داشته باشد، می‌توان برای استخراج یا همان ماینینگ استفاده کرد. به طور کلی مهمترین سخت‌افزارها و دستگاههای مورد استفاده برای استخراج عبارتند از:
با گسترش شبکه بیت کوین و ماینرهای آن، امروزه استخراج به‌صرفه آن فقط با تراشه‌های مخصوصی تحت عنوان ای‌سیک (ASIC) امکان پذیر است.
لایت کوین، بیت کوین کش، بیت کوین اس وی و زی‌کش از جمله دیگر ارزهای مطرحی هستند که استخراج آنها فقط با دستگاه ای‌سیک انجام میشود.
کلمه ای‌سیک مخفف عبارت مدار مجتمع با کاربرد خاص» است، به این معنی که سخت‌افزارهای آن فقط برای یک کاربرد مخصوص ساخته میشوند. بنابراین دستگاه ای‌سیک ماینر فقط برای ماینینگ طراحی میشود، نه کار دیگری.
۱. هر دستگاه اسیک برق زیادی استفاده می کنند و حدود 7 الی 10 آمپر برق مصرف می کنند.
۲. برق مسی حدود 25 آمپر است که به تنهایی و بدون استفاده از سایر دستگاه های برقی تا ۲ دستگاه اسیک را پشتیبانی می کند به شرطی که لوازم برقی دیگری روشن نباشد. در غیر اینصورت یک دستگاه برای منزل مسی کافی است.
۳. تعرفه برق کشاورزی و صنعتی کارخانه بسیار مناسب تر از برق مسی بوده و برق تجاری نیز تعرفه بسیار گران تری دارد.
۴. برای اتصال دستگاه به برق حتما از محافظ برق های با کیفیت و خارجی استفاده نمایید.
۵. جهت اتصال دستگاه به برق نیاز به کابل برق همانند کابل برق کیس کامپوترهای خانگی دارید که بهتر است نوع آن بسیار ضخیم و با کیفیت باشد وگرنه باعث آب شدن سیم می شود. نوع سیم کابل بهتر از از نوع ۱۶ آمپر باشد.
۶. میزان سود دهی هر دستگاه لحظه ای است و بستگی به مواردی مثل سختی شبکه، قیمت آن ارز، میزان پاداش هر بلاک، قیمت دلار دارد.
۷. دستگاه گرمای زیادی ایجاد می کند که بهتر است دمای اطراف دستگاه توسط کولر گازی خنک شود و توسط فن ها تهویه مطلوبی داشته باشد تا هوای گرم را خارج کند. هر چقدر خنکی محیط دستگاه ها بیشتر باشد قدرت پردازش دستگاه بیشتر و عمر دستگاه بسیار طولانی تر می شود.
۹. دستگاه ها معمولا صدای زیادی دارند و بهتر است در فضاهایی که برای کسی مزاحمت صوتی ایجاد نکند قرار بگیرد و یا داخل اتاق هایی با عایق صوتی و فوم های الاستومری ضخیم قرار بگیرد.
۱۰. می توان در فضاهای کوچک جهت کاهش دما و صدای دستگاه آن را داخل باکسی قرار داد و داخل آن را روغن ماینینگ که نارسانا هستند قرار داد. اما باید فن آن را خارج کرد و چون دستگاه بدون فن روشن نمی شود بجای آن یک مدار مجازی ایجاد کرد و یک فن خنک کننده هم به باکس جهت خنکسازی روغن ماینینگ اویل بایستی متصل شود.اما در کل استفاده از روغن دستگاه را از استاندارد خارج می کند و توصیه نمی شود.
۱۱. دستگاه ها فقط با سیم LAN به اینترنت متصل می شوند و با سرعت و حجم اینترنت معمولی هم ماینینگ انجام می شود ولی هر چقدر سرعت اینترنت بیشتر باشد بهتر است.
۱۲. دستگاه ها کلید روشن و خاموش ندارند و به محض اینکه برق یا اینترنت قطع شود ماین ارز متوقف شده و پس از وصل شدن برق و اینترنت مابقی ماینینگ انجام می شود و پاداش های قبلی از بین نمی رود.
۱۳. هر استخری و هر ارزی بایستی به یک حداقل میزان استخراج برسند تا به ولت شما واریز شود مثلا استخر اسلاش و ارز بیتکوین باید یه مقدار 0.001 برسد تا به ولت شما واریز نماید.
۱۴. درصورت گرم شدن دستگاه بصورت خودکار ماین را متوقف می کند و چراغ قرمز دستگاه چشمک میزند ولی دستگاه خاموش نمی شود.
۱۵. در صورت برخورد با مشکل ارتباط با اینترنت یا ماینینگ ممکن است کابل Lan، مودم ، مشکل داشته باشد . در ضمن مودم حتما باید مودم روتر باشد.
۱۶. دستگاه ها معمولا گارانتی ۶ ماهه شرکت تولید کننده را دارند و هیچ شرکت ایرانی گارانتی آن ها را فعلا برعهده ندارد. درصورت حفظ نکات محافظ برق و خنکسازی و تهویه محیط برای دستگاه مشکلی پیش نمی آید. ولی در صورت مشکل تعمیرات آن در ایران قابل انجام است و دستگاه پیچیده ای نیست.
۱۷. فروش ارزهای ماین شده در ایران قابل انجام است و براحتی می توانید ارزها را به ریال تبدیل نمایید.
۱۸.نصب و تنظیمات دستگاه بسیار راحت و ساده است و در کمتر از ۱۵ دقیقه دستگاه آماده ماینینگ می شود. آموزش گام به گام راه اندازی در سایت قرار داده ایم.
۱۹. محافظ های برق معمولا تا ۱۰ آمپر را پشتیبانی می کنند و برای این محافظ ها تنها یک دستگاه پشتیبانی می شوند.
۲۰. این دستگاه ها نیازی به کامپیوتر جداگانه ای ندارند و خود آن ها دارای نرم افزار اختصاصی لینوکسی هستند که مدیریت دستگاه را می توانید توسط نرم افزار خود دستگاه انجاج دهید. تنها کافیست جهت تنظیم اولیه با یک لپ تاپ یا کامپیوتر به اینترنتی که مشترک به دستگاه وصل است بشوید و توسط IP دستگاه متصل شوید و تنظیمات را انجام دهید.
۲۱. جهت اتصال از راه دور دستگاه کافیست یک سیستم‌کامپیوتر متصل به اینترنت مشترک دستگاه را روشن نگه داشته و بر روی آن نرم افزارهای ریموت مثل Anydesk را نصب کنید و توسط گوشی از راه دور به سیستم کامپیوتری وصل شده و توسط آی پی دستگاه به تنظیم و مدیریت آن بپردازید
۲۲. درصورت بروز مشکل در ماینینگ می توانید توسط سوراخ ریزی که در قسمت جلوی دستگاه وجود دارد سیستم را ریستارت نمایید.
۲۳. اگر در ماینینگ مشکلی توسط دستگاه بود توسط آموزشی که در سایت قرار دادیم می توانید نرم‌افزار خود دستگاه را آپدیت نمایید این آپدیت برخی مشکلات را در سیستم ماینینگ حل می کند.
24. جهت یافتن مقدار آمپری که هر دستگاه مصرف می کند میزان وات دستگاه را تقسیم بر 198 کنید.
دستگاههای استخراج مثل گوشی‌های موبایل، در طرح‌ها و مدل‌های مختلف عرضه میشوند. مانند برندهای گوشی، برندهای تولیدکننده دستگاه استخراج هم از نظر اعتبار و محبوبیت متفاوت هستند. در حال حاضر پنج تولیدکننده برتر برای خرید دستگاه ماینر به ترتیب عبارتند از:
هر دستگاه ماینر معمولاً فقط از یک الگوریتم رمزنگاری پیشتیبانی میکند (برخی از دستگاههای جدید از چند الگوریتم پشتیبانی میکنند). به این ترتیب، هر دستگاه فقط می‌تواند به استخراج تعداد معدودی ارز دیجیتال بپردازد. به عنوان مثال دستگاه استخراج Antminer S17» فقط الگوریتم SHA-256 را پشتیبانی میکند که شامل بیت کوین، بیت کوین کش و تعداد انگشت شماری ارز دیجیتال دیگر میشود.
هر دستگاه استخراج دارای قدرت پردازش خاص است که به آن نرخ هش یا هش ریت (hash rate) می‌گویند. هر چقدر مقدار قدرت پردازش دستگاه بالاتر باشد، میزان بیت کوین‌های استخراج شده بالاتر می‌رود. مثال: قدرت دستگاه Antminer S17 حدود ۵۳ تراهش بر ثانیه (53TH/S) است.
دستگاههای ماینر برق زیادی مصرف میکنند، که هر چقدر بالاتر باشد، هزینه برق بیشتری را بر دوش ماینر می‌گذارد.
پیش از هر اقدامی باید نکات زیر را در نظر گرفته و سپس اقدام به خرید ماینر و در نهایت استخراج ارز موردنظر کنید:
مهمترین چالش در بحث خرید ماینر نوع ارزی است که می‌خواهید استخراج‌کنید. زیرا هرکدام از ماینرها با الگوریتم خاصی و برای استخراج ارز خاصی کار میکنند.
حتما برای شروع کار سعی کنید از ارزهایی استفاده کنید که شناخته‌تر باشند.
در اینجا سؤال پیش می‌آید که برای مثال آیا می‌توان از ماینر بیت کوین برای دیگر ارزها هم استفاده کرد؟ باید بگوییم که با توجه به نوع الگوریتم‌ها که برای هر ماینر متفاوت است شما می‌توانید ارزهایی که از یک نوع الگوی خاص پیروی میکنند را با یک دستگاه استخراج‌کنید.
برای مثال بیت کوین از الگوریتم SHA-256 پیروی میکند درنتیجه هر ارزی که از این الگوریتم پیروی کند را می‌توانید با ماینر بیت کوین استخراج‌کنید.
همانطور که می‌دانید برای هر کسب‌وکاری داشتن یک سرمایه و بودجه اولیه اامی است.
در بحث ماینینگ هم به همین صورت است و شما باید با توجه به بودجه‌ای که در اختیار دارید و بررسی تمامی هزینه‌های پیش رو و همچنین پیش‌بینی میزان سودی که قرار است از این راه به دست آوردی اقدام به خرید ماینر مناسب با بیشترین بازدهی کنید.
غیر از قیمت خود دستگاه، باید سایر هزینه‌ها مانند کابل‌کشی، تجهیزات برق و… را در نظر بگیرید.
تخمین میزان درآمد روزانه در استخراج ارزهای دیجیتال بسیار حائز اهمیت است.
برای این کار می‌توانید از ماشین‌حساب‌های ارز دیجیتال استفاده کنید. توجه داشته باشید که برخی از دستگاهها علاوه بر مصرف برق بالا، بازدهی کمی نیز دارند درنتیجه استفاده از چنین دستگاه‌هایی عاقلانه نیست.
توجه به این نکته که هر دستگاه چه میزان برق مصرف میکند و اینکه آیا برقی که در اختیاردارید پاسخگوی دستگاه موردنظر هست یا خیر نیز اهمیت دارد.
به همین علت است که کشور چین به دلیل ارزان بودن برق، تبدیل به قطب استخراج بیت کوین شده است.
مسلماً شما برای عمل ماینینگ به اینترنت نیاز دارید. با توجه به اینکه عمل استخراج فرآیند کوتاهی نیست، اتصال به اینترنتی که حین کار دچار قطعی نشود مهم است.
برای ماینینگ حجم زیادی از اینترنت مصرف نمی‌شود بلکه پایدار ماندن اینترنت مهم است که دچار قطعی نشود.
از دیگر مواردی که برای خرید ماینر باید به آن توجه کنید مشخصات فنی دستگاه است.
این مشخصات می‌تواند قدرت پردازش، میزان مصرف انرژی، وزن دستگاه و میزان تولید صدا باشد.
از جمله موارد معمول در خرید ماینرها استفاده از دستگاههای تعمیر شده یا به‌اصطلاح Refurbished است.
این نوع دستگاهها همانطور که از نامشان مشخص است ماینرهای مشکل‌داری هستند که پس از جمع‌آوری و تعمیر مجدداً وارد بازار شده‌اند و با این عنوان به فروش می‌رسند و یکی از دلایلی که مورد استقبال قرار می‌گیرند اختلاف قیمتی است که با دیگر دستگاهها دارند.
باید توجه داشته باشید که این دستگاهها شرایط گارانتی و خدمات پس از فروش را ندارند و عمدتاً عملکرد ضعیفی نسبت به سایر دستگاهها دارند.
دستگاههای استخراج ای‌سیک امروزه بخش بزرگی از صنعت ماینینگ را تشکیل می‌دهند. این دستگاهها از آنجایی که اختصاصی برای ماینینگ هستند، به صورت بهینه تولید میشوند و سودآوری به شدت بالاتری نسبت به دیگر سخت‌افزارهای ماینینگ دارند. ای‌سیک‌ها بلافاصله پس از تولید، آماده به کار هستند و هر کسی با حداقل دانش فنی می‌تواند آنها را راه‌اندازی کند.
با این حال، در عین مزیت‌های زیاد، خرید و فروش دستگاههای ای‌سیک از چالش‌های اساسی آن است.
به طور کلی و حداقل در این مقطع، خریدن دستگاههای ای‌سیک بسیار مشکل است. این دستگاهها اغلب به تعداد محدود تولید میشوند و تولیدکننده خیلی سریع و حتی در مرحله پیش فروش تمام آنها را می‌فروشد. بنابراین دستگاهها به دست واسطه‌ها میفتند و با قیمت‌های بسیار بالاتر به فروش می‌رسند.
فروش ماینرهای دست دوم به جای نو هم یکی از مواردی است که باید به آن توجه شود؛ دستگاه‌هایی که عمر خود را کرده‌اند و هر لحظه امکان از کار افتادنشان وجود دارد. همچنین در بعضی از کشورها از جمله ایران، این دستگاهها (در زمان نگارش این مطلب) به صورت قاچاق وارد کشور میشوند و برخی فروشندگان بر تعهدات خود از جمله ضمانت یا زمان تحویل محصول پایبند نیستند.
علاوه‌بر این‌ها، در زمان عرضه یک دستگاه جدید، بازگشت سرمایه آن بسیار سریع است، اما زمانی که بدست مشتری می‌رسد، به دلیل افزایش سختی استخراج، تا حد زیادی بازگشت سرمایه کاهش می‌یابد.
از طرف دیگر قیمت ارز دیجیتال استخراجی هم در سودآوری تاثیر دارد. زمانی که سختی استخراج بالا برود و قیمت متناسب با آن رشد نکند، سودآوری ماینینگ کاهش می‌یابد.
همانطور که در بالا هم گفتیم، دستگاههای ASIC کاربرد دیگری به جز کار ماینینگ ندارند. بنابراین در صورت بلا استفاده شدن (عدم سوددهی در گذر زمان) فروششان به شدت مشکل خواهد بود یا حداقل با قیمت بسیار پایین از شما خریداری خواهند شد.
خرید یک دستگاه استخراج می‌تواند ریسک‌های زیادی را متوجه خریدار کند که مهم‌ترینش ریسک ی است. امروزه در ایران از یک طرف به دلیل تحریم‌ها و از طرف دیگر به دلیل مشکلات گمرکی، امکان سفارش مستقیم ماینر از تولیدکننده و واردات دستگاههای ماینر، برای اغلب افراد ممکن نیست. به همین دلیل بیشتر استخراج‌کنندگان از واسطه‌ها دستگاه تهیه میکنند. برخی از این واسطه‌ها شرکت و وبسایت فروشگاهی دارند و برخی دیگر افراد حقیقی هستند که معمولا در وب‌سایت‌های درج آگهی مانند دیوار» فعالیت میکنند.
به دلیل عدم قانون‌گذاری درست، نوپا بودن صنعت ماینینگ در کل دنیا و سودآوری ماینینگ، این فضا پر از افراد سودجویی است که سعی در سوءاستفاده از ناآگهی مردم دارند. بنابراین یافتن یک فروشنده معتبر و آگاه بودن از نحوه خرید و تست دستگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در ادامه نکات مهمی را بازگو میکنیم که هر ماینر باید قبل از خرید دستگاه به آن توجه داشته باشد.
یکی از دلایل اصلی فروش دستگاههای ماینر، صدای طاقت‌فرسای آن‌هاست. برخی از افراد در ابتدا بدون در نظر گرفتن صدای بالای دستگاه استخراج، اقدام به خرید میکنند و بعد به دلیل نداشتن مکان مناسب و صدای بالای آنها مجبور به فروش میشوند. از طرف دیگر محل نگهداری ماینر باید کاملا بدون رطوبت و خنک باشد، چون دستگاههای استخراج حرارت بالایی تولید میکنند.
همانطور که گفتیم، دستگاههای استخراج تحت برندها و مدل‌های مختلف عرضه میشوند. این نکته را همیشه به یاد داشته باشید که قدرتمندتر بودن یک دستگاه به معنای مناسب بودن آن نیست. طول عمر و امکان استفاده طولانی مدت از دستگاه استخراج بسیار مهم است. برخی از دستگاههای ماینر سود بسیار بالایی را نشان می‌دهند، اما طول عمر پایینی دارند یا وزن و ابعادشان مناسب ماینینگ نیست.
بهتر است همیشه دستگاه استخراجی را انتخاب کنید که تولیدکننده معتبری دارد و امتحان خودش را پس داده است. یک دستگاه با کاربرد صنعتی که فارم‌های استخراج بزرگ از آن استفاده میکنند، بهترین گزینه برای خرید است، چون چنین دستگاه‌هایی عمر مناسب، وزن کم و طول عمر بالا دارند. هر چقدر که برند ضعیف‌تری را انتخاب کنید، ریسک شما بیشتر میشود.
همچنین مصرف برق دستگاه استخراج می‌تواند در مناسب بودن آن تاثیرگذار باشد. در جایی که هزینه برق پایین است، شما می‌توانید دستگاه پرمصرف‌تر اما ارزان‌تری را تهیه کنید و بالعکس در محل‌هایی که هزینه برق بسیار بالاست، بهتر است که دستگاههای ضعیف‌تر اما کم‌مصرف‌تر را برای ماینینگ در نظر بگیرید. به عنوان نمونه در حالت عادی دستگاه Antminer S17 Pro» از Whatsminer M20S» سودآوری بیشتری دارد، اما با تعرفه برق صنعتی یعنی زیر ۲۰۰ تومان، بازگشت سرمایه ام۲۰ بیشتر از اس ۱۷ پرو میشود.
در زمان انتخاب دستگاه استخراج، در مورد مدل مورد نظرتان به خوبی تحقیق کنید. مهمترین مواردی که باید درباره‌ی یک دستگاه ماینینگ بدانید عبارتند از:
دستگاههای ماینر مانند هر دستگاه دیگری می‌توانند خراب شوند که نیاز به تعمیرات دارند. اصلی‌ترین قطعه در یک ماینر هش برد» است. حتما قبل از خرید دستگاه این موضوع را در نظر داشته باشید که کدام ماینر موجودی قطعات و تعمیرکار بیشتری در ایران دارد. در زمان نگارش این مطلب، دستگاههای انت‌ماینر و واتس‌ماینر بیشترین قطعات و تعمیرکار را در داخل کشور به خود اختصاص می‌دهند.
گاهی اوقات برای یک مدل خاص، چندین دستگاه استخراج با هش ریت‌های مختلف عرضه میشود. مثلا برای دستگاه Innosilicon T3» سه مدل مختلف با قدرت‌های مختلف (۳۹، ۵۰ و ۵۴ تراهشی) در بازار وجود دارد. بعضی فروشندگان سودجو از ناآگاهی خریداران سوءاستفاده میکنند و دستگاههای ضعیف‌تر را که قیمت کمتری دارند با قیمت مدل قدرتمندتر به فروش می‌رسانند. بنابراین حتما از قدرت هش مورد نظرتان اطمینان حاصل کنید.
قدرت هش و مدل یک دستگاه استخراج معمولا با برچسب بر روی آن حک شده است. همچنین می‌توانید شماره سریال درج شده روی دستگاه را با شماره سریال درج شده روی کارتن دستگاه تطابق دهید.
هش ریت قدرت پردازش بیت کوین ماینر است که واحد آن هش بر ثانیه است.
حالا سؤال پیش می‌آید که هش چیست؟
هش در واقع تعداد حدس‌های ماینر است که برای حل توابع موجود میزند. هر چه هش ریت یک بیت کوین ماینر بیشتر باشد قوی تر کار میکند و در نتیجه استخراج بهتری نیز خواهد داشت.
همانطور که در بالا گفتیم برای تمامی ماینرها توجه به میزان مصرف برق و انرژی حائز اهمیت است.
بیت کوین ماینرها مصرف انرژی بالایی دارند اما در کنار آن باید به میزان بازده نیز توجه کرد. توان بیت کوین ماینرها از چند وات تا چند هزار کیلووات متغیر است.
همچنین میزان تولید صدای بیت کوین ماینرها گاهی به‌اندازه صدایی است که یک جاروبرقی تولید میکند. با این تفاوت که جارو برقی نهایتا 20 دقیقه روشن است اما ماینر باید 24 ساعته روشن باشد.
خرید ماینر دست دوم مثل هر کالای دیگری ریسک بسیار بیشتری نسبت به خرید دستگاه نو دارد. فراموش نکنید که ماینر معمولا ۲۴ ساعته روشن است و طبیعتا هر چه زمان کارکرد دستگاه دست دوم بالاتر باشد، طول عمر مفید آن دستگاه کمتر است.
از آنجایی که ماینر دست دوم می‌تواند خراب یا فاقد کارکرد واقعی خود باشد، حتما ۲۴ الی ۴۸ ساعت مهلت تست از فروشنده بگیرید. ظاهر فیزیکی دستگاه و منبع تغذیه آن را هم به خوبی بررسی کنید. درباره‌ی قیمت دستگاه دست دوم در وب‌سایت‌های درج آگهی جستجو کنید تا به یک قیمت میانگین برسید. حتما دستگاه دست دوم را به صورت حضوری و در مکانی مناسب (مثل خانه یا مغازه فروشنده) تحویل بگیرید.
معمولا با نگاه کردن به داخل دستگاه از لا به لای فن می‌توانید حدس نزدیکی نسبت به شرایط نگهداری بزنید. یعنی اگر گرد و قبار کمی روی هش‌بردها نشسته بود، نشان‌دهنده وضعیت مناسب نگهداری است. در صورتی که ظاهر دستگاه نامناسب بود، بهتر است دستگاه را نخرید چون به احتمال زیاد مالک قبلی در شرایط نامناسبی از دستگاه نگهداری کرده است.
برخی از استخراج‌کنندگان با استفاده از فریم‌ور غیررسمی، ماینر خود را به اصطلاح اورکلاک» میکنند. یعنی با شکستن محدودیت‌هایی که توسط شرکت روی ماینر اعمال شده است، قدرت آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهند. این کار بسیار پر ریسک است چون مصرف برق و دمای دستگاه را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث سوختن پاور یا آسیب به خود دستگاه شود. بنابراین سعی کنید ماینر اورکلاک شده نخرید یا در صورت خرید، جوانب احتیاط را بسنجید.
حتما دستگاه استخراج را از نظر فیزیکی به خوبی بررسی کنید. بدنه، پاور، چراغ‌ها، فن‌ها، پورت‌ها، کانکتورها و تمام موارد ظاهری دستگاه را به خوبی چک کنید. دستگاهی که از نظر فیزیکی ضربه خورده باشد، عمر بسیار کمتری خواهد داشت. همچنین می‌توانید برای اطمینان بیشتر، دستگاه استخراج را محکم در دست‌هایتان بگیرید و چند بار تکان دهید تا از عدم جدا شدن قطعات داخل آن اطمینان حاصل کنید. فراموش نکنید که دستگاههای ماینر ممکن است از داخل کارخانه یا در زمان ارسال دچار آسیب فیزیکی شوند، بنابراین قبل از راه‌اندازی، خوب ظاهر آن را بررسی کنید.
وجود خط و خطش زیادی روی بدنه دستگاه یکی از نشانه‌هایی است که احتمال دست دوم بودن را افزایش می‌دهد. همچنین معمولا روی فن و قطعات دستگاه دست دوم، رد گرد وغبار باقی می‌ماند. قسمت سفید قطعات کارکرده، معمولا پس از مدتی به رنگ زرد در می‌آید.
اصلی‌ترین تفاوت میان ماینرهای کار کرده و نو، سوکت‌های شش پین برق هشبرد است که به دلیل جریان زیاد بعد از یک مدت کوتاه کار کردن، زرد رنگ میشوند و فرقشان با نو کاملا مشهود است.
با تمام این وجود، باز هم راه قطعی برای تشخیص وجود ندارد و بهتر است دستگاه نو از فروشنده‌های معتبر خریداری شود.
برای تست یک دستگاه استخراج، بهترین کار این است که آن را راه‌اندازی کنید و به مدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت به استخر استخراج متصل کنید و طی این مدت بر نحوه کار آن نظارت داشته باشید. برای نظارت بر وضعیت ماینر فقط کافی است در پنل مدیریت دستگاه، قسمت وضعیت (Status) را چک کنید.
هر دستگاه استخراج دارای چند هش برد (در بیشتر دستگاهها سه الی چهار عدد) است و هر هش برد تعدادی چیپ (Chip) دارد. قسمت Status در پنل مدیریت دستگاه استخراج، بهترین منبع برای اطلاع از وضعیت دستگاه است.
در مرحله نظارت و تست ماینر، باید اطلاعات زیر را در نظر داشته باشید که در قسمت Status ماینر قابل مشاهده هستند:
عمل استخراج یا ماینینگ نیازمند دانش فنی در این زمینه است و شناخت دستگاهها، مکان استفاده از دستگاه و شرایط موجود، توجه به مشخصات فنی دستگاه، میزان مصرف انرژی و در کنار آن توان دستگاه مواردی است که در خرید ماینر باید مورد توجه قرار گیرد.
در واقع دستگاهی برای استخراج مناسب‌تر است که در کنار هش بیشتر مصرف انرژی کمتری نیز داشته باشد و دوره بازگشت سرمایه آن کوتاه‌تر باشد. زیرا هدف از ماینینگ در نهایت کسب درآمد بیشتر است.
همچنین توجه داشته باشید که در عمل ماینینگ دوره بازگشت سرمایه در بهترین حالت 8 ماه است و نباید انتظار درآمد زیاد در ماه‌های اولیه را داشت.
اساسی‌ترین سوالاتی که معمولا افراد درباره بیت کوین می‌پرسند درباره ارزش آن، امنیت، تاریخچه و در نهایت این پرسش که بیت کوین ها از کجا می‌آیند و نحوه تولید بیت کوین چگونه است؟ در این مقاله به جواب سوالات خود درباره چگونگی فرآیند استخراج بیت کوین خواهید رسید.
به یاد داشته باشید که برای انجام دادن استخراج بیت کوین نیاز به دانستن نحوه کار شبکه بیت کوین یا دانستن معنای ماینینگ نیست، همانطور که برای کار کردن با اینترنت نیاز به درک نحوه کار اینترنت ندارید
اگر بخواهیم به زبان ساده و در یکی دو خط پاسخ این سوال را بدهیم، باید گفت: استخراج بیت کوین یا همان ماینینگ بیت کوین، یک فعالیت داوطلبانه است که در آن افراد داوطلب به نام استخراج‌کننده (ماینر)، قدرت پردازش دستگاههای استخراج خود را در اختیار شبکه قرار می‌دهند تا تراکنش‌های شبکه تایید شود.
البته ماینرها این کار را محض رضای خدا انجام نمی‌دهند، بلکه برای آن پاداش می‌گیرند و این پاداش همان بیت کوین است. به عبارت دیگر زمانی که شما برای دوست خود بیت کوین ارسال میکنید، ماینر با فعالیت خود به تایید شدن تراکنش‌های شما کمک میکند و شبکه به آن پاداش می‌دهد.
پس در ماینینگ سه کار اصلی انجام میشود:
توضیحی که دادیم به زبان ساده بود تا شما بتوانید راحت‌تر ماینینگ را درک کنید. در ادامه استخراج بیت کوین را از نظر فنی بررسی میکنیم.
شاید زمانی که اصطلاح استخراج بیت کوین» را می‌شنوید، در ذهن خود سکه‌هایی را مجسم کنید که از دل زمین بیرون کشانده میشوند. اما بیت کوین که فیزیکی نیست. پس چرا آن را استخراج یا ماینینگ می‌نامیم؟
چون استخراج بیت کوین که با دستگاه ماینر انجام می شود از نظر فلسفی بی‌شباهت به استخراج طلا نیست. به این صورت که بیت کوین‌ها در طراحیِ کد و پروتکل بیت کوین وجود دارند (مثل طلا که در معادن وجود دارد) اما هنوز قابل دسترسی نیستند (مثل طلاهایی که هنوز از معادن بیرون کشیده نشده‌اند).
بر اساس پروتکل یا همان قوانین بیت کوین، فقط تعداد ۲۱ میلیون واحد از آن وجود خواهد داشت. مثل طلا که کمیاب و محدود است.
نام علمی‌تر ماینینگ، اثبات کار (Proof Of Work) است. در واقع فرایند استخراج از الگوریتمی به نام اثبات کار سرچشمه گرفته است که فردی به نام آدام بک (Adam Back) اولین بار در سیستم ضد اسپم خود از آن استفاده کرد که هش‌کش (HashCash) نام داشت.
در اوایل دهه ۱۹۹۰، حملات اسپم به سیستم‌های کامپیوتری رواج داشت. حملات اسپم به معنای ارسال پیام‌ها و درخواست‌های بیهوده به سیستم برای کند کردن آن است. آدام بک برای جلوگیری از ارسال شدن پیام‌های بیهوده از طرف اسپمرها، در اختراع خود این اام را ایجاد کرد که کاربران برای ارسال پیام باید با کامپیوتر خود یک سری محاسبات ریاضی انجام می‌دادند که نیازمند به مصرف پردازنده (CPU) بود. با این کار اگر کسی می‌خواست پیام‌های هرمه به سیستم ارسال کند، مجبور می‌شد تا مقدار زیادی قدرت پردازش از خود داشته باشد که مستم مصرف کردن برق است.
در واقع اثبات کار به این معنی است که استخراج‌کنندگان بیت کوین یا ماینرها کاری انجام می‌دهند که به وسیله آن می‌توانند به بیت کوین دست پیدا کنند. ماینرها با تولید بلاک‌هایی از تراکنش‌های معتبر و اتصال آنها به بلاکچین پاداش دریافت میکنند.
نود ها ( NOD) :
قبل از هر چیز باید درباره نودها صحبت کنیم. یک نود (Node) یا گره در شبکه بیت کوین، کامپیوتر قدرتمندی است که نرم افزار بیت کوین را اجرا و با مشارکت در انتقال اطلاعات، به حفظ کار شبکه بیت کوین کمک میکند.
هر کسی می‌تواند با دریافت رایگان نرم افزار بیت کوین و اختصاص برق و دانلود کل تاریخچه تراکنش‌های بلاک چین (که در حال حاضر حجم آن به حدود ۲۰۰ گیگابایت می‌رسد) یک نود را اجرا کند. نودها تراکنش‌ها در تمام شبکه پخش میکنند.
بعضی از نودها شرایطی ویژه دارند که به آنها نود ماینینگ (همان ماینر) می‌گویند.
در ابتدای کار بیت کوین، همه نودها ماینر بودند اما امروزه نودهای ماینینگ با نودهای صرفا اعتبارسنج تفاوت دارند.
نودهای ماینر که دارای قدرت پردازش زیادی هستند، تراکنش‌های بیت کوین را در بسته‌هایی به نام بلاک جمع‌آوری و سپس آنها را به هم متصل میکنند و بلاک چین را تشکیل می‌دهند.
تب استخراج بیت کوین این روزها بسیار داغ است. نوپا بودن صنعت ماینینگ و شکل جدید درآمدزایی آن باعث شده است تا هر کسی مشتاق باشد که درباره چگونگی انجام این فعالیت بداند. در ادامه با آموزش کامل استخراج بیت کوین همراه باشید.
اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح بدهیم، بیت کوین یک ارز و شبکه غیرمتمرکز است و وابسته به هیچ کشور یا شرکت خاصی نیست. غیرمتمرکز بودن یعنی اینکه هیچ کس مالک شبکه بیت کوین نیست و هیچ کس به تنهایی نمی‌تواند آن را کنترل کند. هر کسی در هر جای دنیا می‌تواند با وصل شدن به شبکه بیت کوین، جزئی از آن شود.
به عبارت دیگر کنترل بیت کوین به دست کاربران آن است، نه یک یا چند شخص خاص.
علت این که امیدواری به آینده بیت کوین زیاد است، همین مسئله غیرمتمرکز بودن است. شبکه بیت کوین برای فعالیت فقط به مردم و کاربرانش وابسته است، نه هیچ کس دیگری.
حالا که بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز است، پس وقتی برای کسی بیت کوین ارسال میکنید چه کسی کمک میکند تا بیت کوین شما منتقل شود. چه کسی تراکنش‌های بیت کوین را تأیید میکند یا امنیت آن را حفظ میکند؟ درست حدس زدید: افرادی داوطلب به نام استخراج‌کننده» یا همان ماینر».
البته استخراج‌کنندگان این کار را محض رضای خدا انجام نمی‌دهند. آنها دستگاهها و سخت‌افزارهای خود را در اختیار شبکه بیت کوین قرار می‌دهند و شبکه بیت کوین در ازای حفظ امنیت شبکه به آنها پاداش می‌دهد.
افراد ماینر با سخت‌افزارهای خود کمک میکنند تا شبکه بیت کوین امن بماند و تراکنش‌های بیت کوین انجام شود. طی عملیات ماینینگ، ماینرها باید طی یک فرایند پیچیده، بر سر حل معادلات ریاضی با یکدیگر مسابقه بدهند و به محض اینکه یک ماینر به جواب برسد، بیت کوین تولیدشده و به عنوان پاداش به او تعلق می‌گیرد. حل معادلات ریاضی نیازمند قدرت پردازش است که از سوی سخت‌افزارهای کامپیوتری تأمین میشود. لازم به تأکید است که امنیت بیت کوین با همین قدرت پردازشی که ماینرها در اختیار شبکه قرار می‌دهند، تأمین میشود.
از نظر فنی شبکه بیت کوین و فرایند ماینینگ بسیار پیچیده است و آنچه گفته شد، فقط خلاصه‌ای ساده‌شده برای درک ابتدایی بود.
ماینرها علاوه بر تأیید تراکنش‌ها باعث میشوند که واحدهای بیت کوین به شکلی منحصربفرد و طبق برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده تولید شوند. بر خلاف پول‌های دیگر که بانک‌ها آنها را صادر میکنند، در بیت کوین همه می‌توانند در صدور پول (واحدهای بیت کوین) مشارکت کنند.
استخراج بیت کوین نیازمند داشتن دستگاههای قدرتمند و برق است.
به منظور حفظ ثبات شبکه و اینکه همه واحدهای بیت کوین سریع استخراج نشوند، در بیت کوین معیاری به نام سختی استخراج هم وجود دارد. بلاک‌های بلاک چینِ بیت کوین هر ده دقیقه یکبار تولید میشوند. اگر قدرت پردازش ماینرهای بیت کوین خیلی زیاد شود، یعنی ماینرها ممکن است بتوانند زودتر از ده دقیقه بلاک را تولید و بیت کوین استخراج کنند. به همین دلیل سختی استخراج افزایش می‌یابد تا زمان رسیدن به جواب معادله ده دقیقه طول بکشد. از سوی دیگر، اگر قدرت پردازش ماینرها کاهش یابد، یعنی ممکن است زمان ساخت بلاک به زیر ده دقیقه برسد، برای همین در این مواقع سختی کاهش می‌یابد تا دوباره به همان ده دقیقه برسیم.
همچنین، هر چهار سال یکبار طی رویدادی به نام هاوینگ (halving)، میزان بیت کوین‌های تولیدشده به شکل ناگهانی نصف میشود و این باعث میشود که کمیابیِ بیت کوین افزایش یابد.
تعداد بیت کوین‌هایی هم که استخراج میشوند، محدود به ۲۱ میلیون واحد است و پس از آن دیگر بیت کوینی تولید نخواهد شد.
در حال حاضر هر ده دقیقه ۱۲.۵ بیت کوین تولید میشود که پس از هاوینگ بعدی در می ۲۰۲۰ (اردیبهشت ۹۹) به ۶.۲۵ کاهش می‌یابد. تاکنون بیش از ۱۸ میلیون واحد بیت کوین استخراج شده است. پیش‌بینی میشود که استخراج تمام واحدهای بیت کوین تا سال ۲۱۴۰ طول بکشد.
برای استخراج بیت کوین نیاز به تهیه یک سری تجهیزات است. نوع و تعداد تجهیزات ماینینگ نسبت به بزرگی یا کوچکی فعالیت می‌تواند متفاوت باشد. مثلاً بدیهی است که تجهیزات مورد نیاز برای یک فارم (مزرعه) بزرگ با تجهیزات مورد نیاز برای یک فارم کوچک، متفاوت است. اما طبق یک قاعده کلی، برای انجام ماینینگ بیت کوین قطعاً به موارد زیر نیاز است:
در روزها و ماه‌های اولیه شروع به کار بیت کوین، استخراج آن عمدتاً با CPU یا همان پردازنده‌‌ها انجام می‌گرفت و کامپیوترهای خانگی معمولی هم می‌توانستند بیت کوین استخراج کنند. اما با گسترش شبکه بیت کوین و افزایش قدرت ماینرهای آن، امروزه استخراج به‌صرفه بیت کوین فقط با تراشه‌های مخصوصی به نام ای‌سیک (ASIC) امکان پذیر است. استخراج با کامپیوترهای معمولی یا موبایل به هیچ‌عنوان سودآوری ندارد.
این یک فرایند رقابتی است. نخستین ماینری که به جواب معادله و هش صحیح برسد، برنده میشود و آن را به بقیه نودها اعلام میکند. بلافاصله تمام ماینرها از کار روی آن بلاک خاص دست برمی‌دارند و برای بلاک بعدی دوباره رقابت از سر گرفته میشود. به عنوان پاداش این کار، مقداری مشخص از بیتکوین که توسط پروتکل تعیین شده است، به ماینر برنده تعلق می‌گیرد. ماینر همچنین تمام کارمزد تراکنش‌های یک بلاک را هم دریافت خواهد کرد.
از مومات استخراج ارز در روش ماینینگ، یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ با قدرت پردازش بالا (سیستم‌های قدرتمند مخصوص بازی یا کار‌های گرافیکی) همچنین توانایی روشن نگه‌داشتن سیستم به مدت طولانی است. هرچقدر بیشتر بتوانید سیستم را روشن نگه دارید و نرم‌افزار استخراج را اجرا کنید، درآمدتان بیشتر خواهد بود. همچنین اتصال اینترنت (بدون قطعی و با پایداری بالا) مورد نیاز است و یک اتصال اینترنت معمولی که امروزه همه با آن دسترسی دارند کفایت خواهد کرد. فقط این اتصال باید پایدار باشد تا فرایند استخراج قطع و وصل نشود.
پس از فراهم کردن مومات، مراحل استخراج شامل ثبت‌نام و نصب نرم‌افزار از یک وبسایت استخراج ارز میشود. پس از آن نرم‌افزار را اجرا کرده و فرآیند استخراج شروع میشود. این نرم‌افزار بر اساس قدرت سیستم شما و بازاری که برای ارزها وجود دارد، به‌صورت خودکار شروع به استخراج بهترین ارز مناسب میکند.
همچنین لازم است یک کیف پول برای ارز مورد نظر ایجاد شود که پس از انجام فرآیند استخراج، ارز به کیف پول منتقل شود و درنهایت این ارز دیجیتالی به ریال تبدیل شده و فروخته میشود.
البته باید توجه داشت به دلیل اینکه استخراج ارزهای دیجیتال با استفاده از سیستم‌های کامپیوتری نیازمند قدرت سیستم و گرافیک بالاست، این کار اگر تنها با استفاده از سیستم‌های خانگی از جمله کامپیوتر‌ها و لپ‌تاپ‌های شخصی انجام شود، چندان به‌صرفه نخواهد بود و نه تنها برق بسیار زیادی را طلب میکند که در صورت استفاده از برق خانگی، هزینه زیادی را به شخص استخراج‌کننده تحمیل خواهد کرد، بلکه احتمال آسیب به دستگاه و حتی سوختن آن هم وجود دارد؛ به همین دلیل است که برای این کار به سراغ دستگاههای ماینر می‌روند.
در اوایل سال 2009 تا اواخر سال 2011 میلادی با داشتن یک کامپیوتر خانگی و نصب یک نرم افزار براحتی می توانستید اقدام به تولید (استخراج) بیت کوین کنید. ولی با افزایش تعداد استخراج گرها (Miner) و بالا رفتن سختی شبکه (Difficulty) دستگاه ها و روش های جایگزین دیگری معرفی شد. ضمنا با نصف شدن جایزه (Reward) هر 4 سال یکبار، رقابت در گرفتن بیت کوین های جدید بیش از پیش شد. حال با ظهور مدارهای مجتمع با کاربرد خاص (Application-Specific Integrated Circuit) استخراج بیت کوین و سایر آلتکوین ها وارد فاز جدیدی شده است.
این سیستم اگرچه هوشمندانه است اما ضعف‌هایی هم دارد. یکی از این ضعف‌ها امکان ایجاد اتحاد و تبانی است. امروزه اغلب استخراج‌های قدرتمند توسط استخرها» انجام میشود و اکثرا برای استحراج بیت کوین به یک استخر استخراج ملحق می شوند؛ یعنی توسط گروه‌های بزرگی از استخراج‌کنندگان که قدرت محاسباتی خود را با هم ترکیب کرده تا شانس بردن پاداش را برای خود افزایش دهند. همچنانکه استخرهای استخراج بزرگتر میشوند، ممکن است یکی از آنها بتواند توانمندی کافی برای حمله ی پنجاه و یک درصدی را پیدا کند. در واقع، در ماه ژوئن ۲۰۱۴، یک استخر به نامGHash.IO آنچنان قدرتمند شد که نزدیک بود به این سطح برسد. این امر باعث شد برخی از افراد بطور داوطلبانه به استخر دیگری بروند تا قدرت این استخر کاهش یابد.
اگر بهای بیتکوین سقوط کند، یک تبانی آزادی عمل بیشتری می‌یابد: برخی از استخراج‌کنندگان کار را رها میکنند، چون پاداش استخراج دیگر هزینه‌ها را پوشش نمی‌دهد. برخی نگران هستند که استخراج در چند کشور معدود که در آنجا برق ارزان است مانند چین، متمرکز شود و اجازه دهد که یک حکومت خصمانه کنترل بیتکوین‌ها را به دست گیرد. دیگران پیش‌بینی میکنند که استخراج به یک شکل مونوپولی پایان یابد، یعنی نقطه مقابل سیستم نامتمرکزی که آقای ناکاموتو ایجاد کرده است.
برای شروع به استخراج باید اول سخت افزار استخراج بیت کوین داشته باشید. در روزهایی که بیت کوین تازه آمده بود، می شد با سی پی یوی کامپیوتر (CPU Mining) خودتان یا بایک کارت پردازشگر ویدئوی (GPU Mining) سرعت بالا استخراج کرد. اما امروزه این دیگر ممکن نیست. چیپهای ASIC مخصوص بیت کوین قدرت اجرای صدبرابر بیشتر از سیستم های قدیمی تر است و در صنعت استخراج بیت کوین حاکم هستند.
استخراج بیت کوین با دستگاه ضعیف تر باعث می شود هزینه برق شما بیشتر از درآمد حاصل از استخراج باشد. پس مهم است که بیت کوین را با بهترین سخت افزار بیت کوین که مخصوصا برای این منظور ساخته شده، استخراج کنید. چند شرکت مانند Avalon و Antminer سیستم های عالی برای استخراج بیت کوین ارائه می دهند.
راه حل دیگر این است که قرارد استخراج ابری بیت کوین را خریداری کنید. این کار را برای شما بسیار آسان می سازد اما به این قیمت که کنترل واقعی روی سخت افزار نخواهید داشت.
اعتبار خدمات استخراج ابری که در اینجا فهرست شده است، تایید و تضمین نمی شود، زیرا تعداد زیادی از سرویس های استخراج ابری بیت کوین تقلبی وجود دارد.
Hashflare : این سرویس قراردادهای استخراج SHA-256 با قیمت ۱٫۶۰ دلار در ازای گیگاهش بر ثانیه ارائه می دهد. پول های از نوع SHA-256 سودآورتری برای استخراج هستند با این حال، پرداخت همچنان به بیت کوین است. مشتریان باید دست کم ۱۰ گیگا هش بر ثانیه بخرند.
Genesis mining : این سرویس بزرگترین عرضه کننده استخراج ابری بیت کوین است. از کد mWpwy4 استفاده کنید تا ۲٫۵ درصد تخفیف بگیرید. این سرویس سه گزینه برای استخراج ابری بیت کوین به شما ارائه می دهد: ۱۰۰ گیگاهش بر ثانیه (۲۶ دلار با قرارداد ادئمی)، ۲۰۰۰ گیگاهش بر ثانیه (۴۹۹ دلار با قرارداد دائمی)، و ۱۰۰۰۰ گیگا هش (۲۴۰۰ دلار با قرارداد دائمی). این گزینه ها به ترتیب ۰٫۲۶ دلار، ۰٫۲۵ دلار و .۲۴ دلار برای هر گیگاهش بر ثانیه هزینه خواهند داشت.
MinerGate: هم استخر ارائه می دهد و استخراج ترکیبی و سرویس های استخراج ابری برای بیت کوین
Hashnest : این شرکت توسط Bitmain اداره می شود.
وقتی سخت افزار استخراج بیت کوین را گرفتید، باید برنامه ویژه ای را برای ماینینگ دانلود کنید. برنامه های زیادی وجود دارند که برای این منظور به کار می روند، اما دو تا از محبوب ترین آنها CGminer و BFGminer است که برنامه های command line هستند.
اگر دنبال استفاده راحت هستید، بهتر است EasyMiner را امتحان کنید که یک برنامه روی ویدنوز/ لینوکس و اندروید با روش کلیک و حرکت به جلو است.
وقتی آماده استخراج بیت کوین شدید، ما توصیه می کنیم که به یک استخر استخراج بیت کوین بپیوندید. استخرهای ماینینگ بیت کوین گروه هایی از استخراج کنندگان بیت کوین هستند که با هم برای حل یک بلاک کار می کنند و در پاداش ها شریک می شوند. بدون یک استخر استخراج بیت کوین، ممکن است بیش از یک سال درگیر استخراج باشید و هیچ بیت کوینی گیرتان نیاید. خیلی راحت تر است که کار را اشتراکی پیش ببرید و پاداش را با یک گروه بزرگتر از استخراج کنندگان بیت کوین شریک شوید.
گام بعدی برای استخراج بیت کوین نصب یک کیف پول است یا اگر از قبل کیف پول دارید کیف پول بیتکوین دارید می توانید از همان برای دریافت بیت کوین استخراجی استفاده کنید. یک کیف پول بیتکوین مانند یک کیف پول معمولی است و می تواند یک نرم افزار باشد یا روی موبایل یا روی وب سایتی باشد. کیف پول سخت افزاری نیز موجود است. bitcoin mining
بیت کوین با استفاده از یک آدرس منحصر به فرد که فقط به شما تعلق دارد، به کیف پول شما ارسال می شود. مهم ترین گام در نصب کیف پول بیتکوین ، تضمین امنیت آن در مقابل تهدیدهای بالقوه است و این کار را می تواند با ایجاد اعتبار دو عاملی یا با حفظ کیف پول روی کامپیوترتان به صورت آفلاین انجام دهید. کیف پول را می توان با دانلود کردن یک نرم افزار به کامپیوتر خود بدست آورد.
به طور کلی مهمترین عواملی که برای خرید دستگاههای استخراج بیت کوین باید در نظر گرفته شود عبارتند از:
قدرت دستگاه
دستگاه استخراج بیت کوین مورد نظر شما چند هش در ثانیه تولید میکند؟ هش بیشتر برابر است با قدرت بیشتر.
مصرف برق
مصرف برق یک دستگاه از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا به طور مستقیم بر سوددهی تأثیر می‌گذارد. هر چقدر که مصرف برق کمتر و قدرت دستگاه بیشتر باشد، سوددهی دستگاه بیشتر است.
قیمت
این عامل هم نسبت به سرمایه شما باید مورد توجه قرار گرفته شود. زمان بازگشت سرمایه به‌طور مستقیم با قیمت دستگاه گره خورده است.
دستگاه استخراج را فقط بر اساس قیمت یا فقط قدرت تهیه نکنید. بهترین دستگاه ASIC، کارآمدترین آن است. پربازده‌ترین دستگاه استخراج دستگاهی است که قدرت هش بیشتر و مصرف برق کمتری دارد و به طور کلی زمان بازگشت سرمایه آن سریعتر است.
همچنین برخی از دستگاههای ماینینگ سودآوری بالایی را نمایش می‌دهند اما بسیار بی‌کیفیت هستند و طول عمر پایینی دارند. همیشه سعی کنید دستگاه‌هایی با برندهای معتبر را در تهیه کنید که به صورت انبوه استفاده میشوند و امتحان خود را پس داده‌اند.
اغلب دستگاههای استخراج از یک الگوریتم رمزنگاری خاص پشتیبانی میکنند. الگوریتم استخراج بیت کوین SHA-256 است. بنابراین می‌توانید با دستگاههای استخراجی که از الگوریتم SHA-256 پشتیبانی میکنند، بیت کوین، بیت کوین کش، بیت کوین اس‌وی و چند ارز دیجیتال دیگر که از این الگوریتم استفاده میکنند را استخراج کنید.
حل معادله :
کامپیوترهای قدرتمند ماینر اعداد را یکی پس از دیگری امتحان میکنند تا بتوانند جواب معادله هر بلاک را بدست آورند. راهکاری به نام تابع هش این امکان را فراهم میکند تا بتوان خروجی را پیش‌بینی کرد.
بنابراین ماینرها راهی جز امتحان کردن اعداد در تابع هش ندارند تا سرانجام به نتیجه درست برسند. همچنین هش ایجاد شده باید با چند صفر شروع شود که کار حدس عدد را بسیار سخت میکند. این یک فرایند رقابتی است. اولین ماینری که به جواب معادله و هش صحیح برسد، برنده میشود و آن را به بقیه نودها اعلام میکند. بلافاصله تمام ماینرها از کار بر روی آن بلاک خاص دست برمی‌دارند و برای بلاک بعدی دوباره رقابت از سر گرفته میشود.
به عنوان پاداش این کار، مقداری مشخص از بیت کوین که توسط کد بیت کوین تعیین شده است به ماینر برنده تعلق می‌گیرد. ماینر همچنین تمام کارمزد تراکنش‌های یک بلاک را هم دریافت خواهد کرد. در زمان نوشتن این مطلب پاداش استخراج بیت کوین، ۱۲.۵ واحد بیت کوین (BTC) است. این پاداش در ابتدای راه‌اندازی بیت کوین ۵۰ واحد بود. پس از هر ۲۰۰,۰۰۰ بلاک (هر چهارسال یکبار)، پاداش استخراج شبکه نصف میشود. در سال ۲۰۲۰ پاداش استخراج بیت کوین نصف شود و به ۶.۲۵ واحد کاهش می‌یابد.
جمع بندی :
هر کاری پاداشی دارد. شما به عنوان یک ماینر با فعالیت در شبکه بیت کوین، تراکنش‌های شبکه را تایید و امنیت آن را تامین کرده و در قبال این کار پاداش دریافت میکنید.
برای اینکه امنیت بیت کوین به خوبی حفظ شود و نتوان به شبکه حمله کرد، ماینینگ طوری طراحی شده است که ماینرها برای کسب پاداش باید یک سری مسائل ریاضی را با استفاده از قدرت پردازش خود حل کنند. در این صورت اگر کسی بخواهد امنیت شبکه را به خطر بیندازد باید قدرت پردازشی به اندازه بیش از نصف ماینرهای شبکه را در اختیار داشته باشد.
برای اینکه همه واحدهای بیت کوین سریع استخراج نشوند و ماینینگ رقابتی بماند، چیزی به نام سختی استخراج در شبکه بیت کوین تعریف شده و هر چقدر قدرت ماینرها بیشتر شود، سختی هم افزایش پیدا میکند. به این ترتیب، بیت کوین کمیاب‌تر و کمیاب‌تر میشود.
تعداد واحدهای بیت کوین محدود به ۲۱ میلیون واحد است که با توجه به نصف شدن پاداش استخراج یا همان هاوینگ (Halving) که هر چهار سال یکبار رخ می‌دهد، استخراج تمام بیت کوین‌ها تا سال ۲۱۴۰ طول می‌کشد.
استخر استخراج محل مجازی است که استخراج‌کنندگان در آن قدرت پردازش خود را با هم جمع میکنند و همه برای استخراج یک بلاک تلاش می کنند. در این روش هر ماینر یا استخراج‌کننده بر اساس توان پردازشی خود سود می‌برد. بدون پیوستن به استخر استخراج شانس شما برای ماین بلاک بسیار کم خواهد بود و فقط فارم‌های استخراج بزرگ به صورت مستقل کار میکنند.
لازم به تاکید است که برای انجام استخراج بیت کوین نیاز به دانستن جزئیات ماینینگ نیست و شروع عملیات ماینینگ بسیار ساده‌تر از چیزی است که فکر میکنید.
در زمان نگارش این مقاله، دستگاه +Bitmain Antminer S17» به عنوان بهترین دستگاه استخراج بیت کوین شناخته میشود که در ادامه درباره آن می‌خوانید.
البته بهترین بودنِ یک دستگاه ماینینگ مسئله‌ای کاملا نسبی است و شاید در بعضی از مناطق و شرایط، دستگاه‌هایی مورد استفاده قرار گیرند که در مناطق و شرایط دیگر سودآوری نداشته باشند.
طبق یک قاعده کلی می‌توان گفت بهترین دستگاه استخراج دستگاهی است که علاوه بر طول عمر بالا، بازگشت سرمایه سریع‌تری داشته باشد. زمان بازگشت سرمایه به مدت زمانی که گفته میشود که پول خرید دستگاه و هزینه‌های جانبی آن بر می‌گردد.
بر اساس قاعده بالا، بهترین و جدیدترین دستگاه استخراج، همیشه محبوب‌ترین نیست. به عنوان مثال اگر چه دستگاه +Bitmain Antminer S17 بهترین دستگاه استخراج بیت کوین در بازار است اما همچنان بسیاری از فارم‌های بزرگ از دستگاه قدیمی S9 و S11 و مدل‌های مشابه استفاده میکنند.
مهمترین عواملی که بر سودآوری و بازگشت سرمایه یک دستگاه تاثیرگذار هستند، عبارتند از:
به جز موارد فوق، عوامل زیاد دیگری مثل قیمت بیتکوین تعرفه برق، سختی شبکه بیت کوین و … در بازگشت سرمایه تاثیرگذار هستند اما سه مورد بالا فقط مربوط به دستگاه بودند.
۱- پاور: پاور دستگاه انت ماینر S9 با قدرت ۱۶۰۰ وات و مصرف ۱۳۷۵ وات و معمولا خرابی نسبی کمتر در مقایسه با واتس ماینر M3 با قدرت ۲۴۰۰ وات و مصرف ۲۱۰۰ وات دارد ، همچنین فن پاور M3 صدای به مراتب بیشتری از فن پاور S9 دارد.
پس یک نمره فنی منفی را به حساب M3 منظور میکنیم.
۲- کنترل برد: کنترل برد هر دو دستگاه از نظر کیفیت و کارایی تقریباً مشابه یکدیگر بوده خرابی خیلی کمی را در این قسمت شاهد هستیم.
۳- هش بردها: هر دو دستگاه از هش بردهایی با چیپهای ۱۴ نانو متری استفاده میکنند، هر هش برد دستگاهها دارای ۶۳ چیپ(اسیک) می باشد ولی هیدسینکهای(خنک کننده های) چیپها در دو دستگاه متفاوت میباشد. بدین گونه که هیدسینکهای دستگاه S9 بصورت هر چیپ یک هیدسینک رویی و یک هیدسینک زیری و فاصله چیپها زیاد و خنک کنندگی بیشتر ولی در دستگاه M3 از ۲ هیدسینک پیوسته رویی و دو هیدسینک پیوسته زیری که بر روی برد پیچ میشوند تشکیل شده که در این حالت با وجود اینکه گرمای بیشتری به سبب نزدیکی چیپها داریم ولی مزیت نسبی را نیز شاهد هستیم و آن اینکه در انت ماینر S9 هر هیدسینک فقط با چسپ سیلی بر روی چیپها توسط حرارت اولیه چسپیده میشوند و معمولاً شاهد هستیم که یکی یا چند تا از هیدسینکها در دماهای بالا(مخصوصاً در حالت اورکلاک) جدا شده و باعث خرابی هش برد میگردند که این مورد را در هیدسینکهای پیوسته واتس ماینر M3 شاهد نیستیم، با همه مزایا و معایب فوق تقریبا درصد خرابی هش برد در دو دستگاه مشابه یکدیگر میباشد، اما تعمیرات هش برد در کشور ما بواسطه اینکه دستگاه Tester انت ماینر S9 موجود میباشد ولی دستگاه Tester واتس ماینر M3 در حال حاضر موجود نمی باشد در S9 راحت تر از M3 است.
پس دومین نمره فنی منفی را به دستگاه واتس ماینر M3 به دلیل نبود دستگاه تستر جهت تعمیر آن میدهیم.
مقایسه توجیه مالی دو دستگاه انت ماینر S9 و دستگاه واتس ماینر M3 :
۱- قدرت دستگاهها: قدرت دستگاه انت ماینر S9 معادل ۱۳.۵ الی ۱۴.۵ تراهش و قدرت واتس ماینر M3 معادل ۱۱.۵ الی ۱۲.۵ تراهش است. یعنی میزان درآمد دستگاه واتس ماینر M3 معادل ۸۵ درصد درآمد انت ماینر S9 است.
۲- هزینه برق: مصرف برق M3 معادل ۲۱۰۰ وات و مصرف برق S9 معادل ۱۳۷۵ وات است. یعنی هزینه برق S9 معادل ۶۵ درصد هزینه برق M3 است.
۳- هزینه خرید دستگاه: در حال حاضر هر دستگاه M3 نو در بازار ایران حدود ۳ میلیون تومان و هر دستگاه M3 استوک حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمت دارد. هر دستگاه S9 نو در بازار ایران ۶ میلیون تومان و هر دستگاه استوک حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان قیمت دارد. یعنی هزینه خرید هر دستگاه M3 نصف قیمت S9 میباشد که این مورد به تنهایی توجیه مالی دستگاه M3 را بالا برده.
نتیجه گیری:
چنانچه از برق خانگی استفاده میکنید توصیه میشود دستگاه S9 تهیه کنید ولی چنانچه از برق صنعتی یا کشاورزی استفاده میکنید توصیه میشود دستگاه واتس ماینر M3 تهیه کنید، چون سرعت بازگشت سرمایه با فرض استفاده از برق صنعتی یا کشاورزی در دستگاه M3 استوک حدود ۴ ماه و در دستگاه M3 نو حدود ۶ ماه میباشد ولی بازگشت سرمایه در دستگاه S9 استوک حدود ۶ ماه و در دستگاه S9 نو حدود ۹ ماه میباشد.
همیشه دستگاهی را خریداری نمایید که سریعترین بازگشت سرمایه را داشته باشید.
در اینجا قصد داریم هشت دستگاه برتر برای استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۰ را معرفی کنیم.
به این نکته توجه داشته باشید که بالاتر بودن قدرت دستگاه به معنای بهتر بودن دستگاه نیست. عواملی مانند مصرف برق، طول عمر، وزن، صدا، اندازه و … نقش اساسی در ماینینگ دارند. همچنین در فهرست زیر فاکتورهایی مثل سودآوری، قیمت، اندازه، وزن و مقبولیت در میان مصرف‌کنندگان لحاظ شده است.
انت‌ماینرهای سری ۱۷، در حال حاضر پرچمدار شرکت بیت مین هستند. بیت مین بزرگترین تولیدکننده دستگاههای استخراج است.
انت‌ماینر اس ۱۷ پلاس که در دسامبر ۲۰۱۹ به بازار عرضه شد، با قدرت ۷۳ تراهش (TH/S) و مصرف برق حدود ۲,۹۲۰ وات، در حال حاضر لقب بهترین دستگاه استخراج بیت کوین را یدک می‌کشد. قیمت این دستگاه بین ۲,۴۰۰ تا ۲,۶۰۰ دلار متغیر است.
در این ماینر با بهره‌گیری از فناوری انتقال گرمای دوگانه، فضای بین ورودی و خروجی هوا ۵۰ درصد کاهش یافته است که دمای دستگاه و صدای آن را تا حد زیادی بهبود داده است. همچنین در این مدل جدید مکانیستم‌های تحمل دما و خنک‌کنندگی توسعه پیدا کرده‌اند تا شاهد کمترین نوسان در کارکرد آن باشیم.
تا قبل از عرضه اس ۱۷ پلاس، اس ۱۷ پرو بهترین دستگاه استخراج بیت کوین بود و حالا در رده دوم سودآورترین ماینرهای بیت کوین قرار دارد. با این حال، با توجه به اینکه مدل اس ۱۷ پلاس هنوز به صورت عمده عرضه نشده است، در بسیاری از فارم‌ها از اس ۱۷ پرو استفاده میشود.
انت‌ماینر اس ۱۷ پرو که در آوریل ۲۰۱۹ به بازار عرضه شد، با قدرت ۵۳ تراهش (TH/S) و مصرف برق حدود ۲۰۹۰ وات دومین دستگاه کارآمد جهان برای استخراج بیت کوین است.
اس ۱۷ پرو مثل اس ۱۷ پلاس در سه حالت قابل راه‌اندازی است: کم مصرف – معمولی و توربو که هر کدامشان قدرت هش و مصرف برق مختلفی دارند.
نسل جدید ماینرهای بیت کوین شرکت اینوسیلی به معنای واقعی کلمه یک ترمیناتور در میان ماینرها هستند. پس از موفقیت دستگاه تی ۳، مدل بعدی یعنی تی ۳ پلاس در می ۲۰۱۹ عرضه شد.
قدرت هش ۵۲ تراهش و مصرف برق ۲۱۰۰ وات، این دستگاه را در لیست خرید استخراج‌کنندگان زیادی قرار داده است. شرکت اینوسیلی هم خود یک شرکت بسیار معتبر بوده و از این جهت هم مزیت محسوب میشود.
وزن بسیار مناسب نسبت به قدرت هش (ده کیلوگرم) و ابعاد تقریبا جمع‌وجور باعث شده است تا از این ماینر در مقایس صنعتی و در سطح بالایی استفاده شود.
تی ۳ پلاس مدل دیگری هم دارد که قدرت آن به ۵۷ تراهش می‌رسد. قیمت Innosilicon T3+ 52T در بازارهای جهانی حدود ۱,۷۰۰ دلار است.
شرکت MicroBT اخیرا با عرضه دستگاه قدرتمند واتس‌ماینر ام ۲۰ اس نشان داده که می‌تواند رقیبی جدی برای شرکت‌های بزرگ ماینینگ باشد.
چیپهای ۱۲ نانومتری ام۲۰ اس به پای چیپهای ۷ نانومتری انت‌ماینرهای جدید نمی‌رسند اما قیمت پایین و قدرت بالای این دستگاه در مقایسه با رقبای خود امیدوارکننده است.
وزن ام۲۰ حدود ۱۲ کیلوگرم است که نسبت به بقیه‌ی دستگاههای ماینر خیلی بالا نیست. از این ماینر در سطح صنعتی و خرد تا حد زیادی استفاده میشود اما به پای انت‌ماینرها نمی‌رسد.
ماینر M20S با ۶۸ تراهش قدرت، مصرف برقی در حدود ۳,۳۶۰ دارد و در آگوست ۲۰۱۹ عرضه شد. ماینر Whatsminer M20S با قیمت حدود ۱,۸۹۰ دلار در سایت‌های خارجی به فروش می‌رسد.
شرکت ای‌بنگ با ماینرهای سری E خود توانسته است که بخش بزرگی از بازار دستگاههای ماینینگ را بدست بگیرد. دستگاه Ebit E12+ آخرین و قدرتمندترین دستگاه تولیدیِ این شرکت است.
دستگاه Ebit E11++ در اکتبر ۲۰۱۸ عرضه شد و با قدرت هش فوق‌العاده بالای ۴۴ تراهش توجهات زیادی را به خود جلب کرد. حالا پرچمدار جدید ای‌بنگ یعنی مدل +E12 با قدرت هش ۵۰ تراهش و مصرف برق حدود ۲۵۰۰ در میان دستگاههای پرقدرت استخراج می‌درخشد.
وزن دستگاه E12 حدود ۱۰ کیلوگرم است که نسبت به رقبای خود یک وزن عالی محسوب میشود. اندازه کوچک این دستگاه نسبت به سایر دستگاههای مشابه باعث میشود که به راحتی بتوان آنها را در فارم جای داد.
این ماینر در سپتامبر ۲۰۱۹ عرضه شد. قیمت ای‌بیت ای۱۲ پلاس حدود ۲,۳۰۰ دلار است.
شرکت کنان که دومین شرکت بزرگ تولیدکننده دستگاههای استخراج است، قصد دارد با دستگاههای ماینر خود بازار را در اختیار بگیرد. مدل ۱۰۶۶ از سری آوالون‌ماینر جدیدترین دستگاه این شرکت است که در بازار به فروش می‌رسد.
دستگاه AvalonMiner 1066 با قدرت ۵۰ تراهش و مصرف برق ۳,۲۵۰ وات، یکی از کارآمدترین دستگاههای استخراج بیت کوین است، مخصوصا در مناطقی که هزینه برق پایین باشد.
کیفیت بالای دستگاههای کنان و قیمت پایین‌تر آنها باعث شده است تا ماینرهای زیادی از این دستگاهها در فارم‌های خود استفاده کنند. قیمت آوالون ماینر ۱۰۶۶ در فروشگاه‌های اینترنتی حدود ۱,۴۰۰ دلار است.
بعد از سری اس ۱۷ که بیشترین سودآوری را در میان دستگاههای شرکت بیت مین دارند، سری تی ۱۷ سودآورترین انت‌ماینرهای این شرکت هستند.
دستگاه انت ماینر تی ۱۷ پلاس با قدرت حدود ۶۴ تراهش و مصرف برق ۳,۲۰۰ وات، در دسامبر ۲۰۱۹ عرضه شده است و هنوز به صورت انبوه در بازار وجود ندارد.
علیرغم تفاوت فاحش در هش ریت و مصرف برق، انت‌ماینرهای تی ۱۷ از تمام امکانات موجود در اس ۱۷ برخوردار هستند.
انت ماینر تی ۱۷ پلاس با قیمت حدود ۱,۸۹۰ دلار در فروشگاه‌های اینترنتی به فروش می‌رسد.
یکی دیگر از دستگاههای پرقدرت و البته بسیار محبوب شرکت MicroBT، واتس‌ماینر ام۲۱ اس است. ام۲۱ اس قبل از مدل قدرتمندتر ام۲۱ اس در جولای ۲۰۱۹ عرضه شد.
مدل ام۲۱ اس با قدرت هش ۵۶ تراهش و مصرف برق ۳,۳۶۰ وات، این روزها در فارم‌های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و سود خوبی به صاحبانش می‌رساند. قیمت این ماینر حدود ۱,۳۰۰ دلار است.
شرکت Bitmain از معروف ترین این شرکت ها در عرصه ماینینگ و ساخت دستگاه ماینر با برند Antminer می باشد. با این حال محصولات شرکت What’s miner نیز بازار را پر کرده و در بعضی مواقع گوی سبقت را ربوده است. بعد از سقوط ارزش بیت کوین و تعطیل شدن بسیاری از فارم ها، دستگاه های دست دوم ساخت این شرکت به طور عمده وارد کشور شد و سهمی از بازار را به خود اختصاص داد. از طرفی این روز ها نام شرکت دیگری نیز بر سر زبان ها افتاده. محصولات AvalonMiner سعی در تخصیص قسمتی از بازار ماینر ها دارند. اما جای این سوال همیشه باقی است که محصولات کدام شرکت مناسب تر هستند.
به طور کلی این شرکت ها دو نوع بازار را هدف قرار داده اند. اول کشور های با تعرفه برق ارزان و دوم کشورهای با تعرفه برق گران تر ولی دارای واحد پول با ارزش بیشتر. برای بازار اول این شرکت ها سعی کرده اند که محصولات با قیمت کمتر و البته مصرف برق بیشتر یا به عبارتی بازده کمتر تولید کنند. چرا که با قیمت پایین تر و هزینه برق پایین، بازگشت سرمایه سریعتر اتفاق می افتد.
در مورد بازار دوم باید توجه داشت که هزینه مصرف برق به قدری حایز اهمیت است که ممکن است بعضی از دستگاه های ماینر صرفه ی اقتصادی نداشته باشند. در واقع در این مورد سعی شده با بالا بردن بازدهی دستگاه و میزان ماینینگ به ازای مصرف کمتر، ماینینگ توجیه پذیر باشد.
هش ریت در دستگاه ماینر
هش ریت به معنای تعداد محاسبه‌های پیچیده‌ای است که سخت‌افزار می‌تواند در یک ثانیه کامل کند. هش ریت شانس حل محاسبات پیشرفته را افزایش می‌دهد که این قضیه برای به دست آوردن بیت کوین به عنوان یک جایزه اامی است. هش ریت با مگاهش یا گیگاهش یا تراهش در هر ثانیه اندازهگیری میشود. اولین سخت‌افزار استخراج بیت کوین هش ریت بیت ۳۳۶ مگاهش در ثانیه و ۱۴ میلیون مگاهش در ثانیه داشت.
با توجه به اینکه خرید ماینر بیتکوین یک سرمایهگذاری است، باید برای تکمیل مؤثر فرآیند ماینینگ یک هزینه خاص را در نظر بگیرید که جزو آن هزینه برق است. هرچه سخت‌افزار استخراج قوی‌تر باشد، برق بیشتری مصرف میکند. پیش از خرید هر گونه سخت‌افزار ماینینگ، باید نرخ مصرف برق را به وات در نظر بگیرید.
اعداد مربوط به مصرف برق و هش ریت به شما کمک میکند تعداد هش‌هایی را که می‌توانید از هر وات برق از طریق سخت‌افزار استخراج به دست آورید را محاسبه کنید. پس از آن، هش ریت را بخش بر مصرف برق دستگاه به وات کنید تا نتیجه را به دست آورید.
سختی استخراج یا ماینینگ چیست؟
سنجش میزان سختی پیدا کردن یک هش زیر ارزش هدف (یک عدد ۲۵۶ بیتی) در طول اثبات کار است. سختی استخراج بالا به معنای ارزش هدف پایین و برعکس است. ارزش هدف هر ۲۰۱۶ بلاک (تقریباً هر دو هفته یک مرتبه) مجدداً محاسبه میشود. میانگین زمان ایده‌آل استخراج ۱۰ دقیقه به ازای هر بلاک است.
ر حال حاضر صدها مدل مختلف از دستگاه استخراج بیت کوین وجود دارد که هر کدام از آنها می‌توانند قدرت هش و مصرف برق متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال سری ۱۷ انت‌ماینرهای شرکت بیت کوین خودش شامل شش مدل مختلف میشود که هش‌ریت و مصرف برق متفاوتی دارند. بنابراین قبل از تهیه یک دستگاه ماینینگ حتما مطمئن شوید که همان مدلی را که می‌خواهید خریداری کنید.
روز به روز به تعداد مدل‌های دستگاه ماینر افزوده میشود و رقابت بین شرکت‌های تولیدکننده ماینر شدت می‌یابد. با ورود دستگاههای جدید، دستگاههای قدیمی‌تر آرام آرام از دور رقابت و سودآوری خارج میشوند.
همانطور که گفتیم، از دید کلی بهترین دستگاه استخراج دستگاهی است که طول عمر مناسبی داشته باشد و بتواند بازگشت سرمایه سریع‌تری را رقم بزند. بنابراین معیارِ بهترین بود می‌تواند برای هر کسی متفاوت باشد.
قدرتمندترین دستگاه همیشه محبوب‌ترین دستگاه نیست. فارم‌های زیادی همچنان از دستگاههای قدیمی استفاده میکنند چون بازگشت سرمایه سریع‌تری دارند و از نظر طول عمر امتحان خود را پس داده‌اند.
هفت دستگاهی که در بالا از آنها نام بردیم در مقایس جهانی به عنوان بهترین دستگاههای استخراج بیت کوین شناخته میشوند اما در برخی از مناطق و شرایط ممکن است کارآمدی لازم را نداشته باشند. به این ترتیب، اگر قصد تهیه دستگاه استخراج را دارید به این مطلب اکتفا نکنید و حتما خودتان نسبت به شرایطی که دارید، تحقیقات لازم را انجام دهید.
درباره این سایت